Podstawy techniki ruchu wspinacza. Część I

Jesteś początkującym wspinaczem. Tak jak większość osób zaczynających się wspinać, często swój pierwszy kontakt ze wspinaniem masz na sztucznej ściance w rodzimym mieście lub trochę rzadziej w skałkach. Widzisz tam innych wspinaczy, często Twoją uwagę przyciąga widok kogoś wspinającego się po jakieś trudniejszej, czyli na ogół przewieszonej drodze. Ależ on jest silny, jak on to robi, że nie spada, to wręcz niemożliwe tak się trzymać. Takie myśli natychmiast przebiegają Ci przez głowę. Nie zawsze jednak jest to tylko kwestia siły, kluczową rolę odgrywa technika ruchu i na niej się głównie skupimy.

Podstawą ruchu jest RÓWNOWAGA!

Bez niej będziecie się przewracać jak małe dziecko, czyli w naszym rozumieniu spadać ze ściany. Po kilkudziesięciu latach wspinania i szkolenia zauważyłem pewien fakt. 90 proc. osób przy pierwszej próbie wspinania w skale (z powodów oczywistych realizowanej na łatwej, kładącej się drodze) natychmiast się do skały „klei” całym ciałem, zakładając, że w tej pozycji będzie łatwiej się na niej utrzymać. Niestety nic bardziej błędnego, bo czy idąc po schodach kładziecie się na stopnie? Oczywiście nie, a w skałach oceniam takie zachowania jako normę.

Cóż więc mamy robić? Po prostu rób to, co robisz, od kiedy zacząłeś(łaś) chodzić po schodach, czyli trzymaj ciało w osi równowagi. Czy idąc po schodach potrzebujesz używać rąk? Czy chodząc po schodach ich siła jest konieczna? Nie. Przecież góry są w 99 proc. jak piramidy, a nie jak pionowe wieżowce! Wchodząc na nie używa się głównie nóg, a nie rąk. Wspinanie to nie czołganie się.

Łatwa droga wspinaczkowa to schody, tylko stopnie, po których idziecie, nie są tak regularnie rozmieszczone.

Teraz oderwijcie się na chwilę od komputera, stańcie, ustawcie stopę obok stopy. Unieście najpierw jedną nogę i zostańcie chwilę w bezruchu. Wróćcie do startowej pozycji. Teraz to samo zróbcie z drugą nogą. Rozstawcie teraz nogi w rozkroku (nie za szerokim) i znów oderwijcie raz jedną, raz drugą stopę od ziemi. Zauważcie, że aby udało się to zrobić, to całe ciało musi się znaleźć w osi nogi, na której pozostajemy. Musimy złapać równowagę.

Nasz środek ciężkości musi zostać podparty.

Nasz środek ciężkości musi zostać podparty, czyli być o obrębie pola podstawy, jaką daje stopa, wtedy możemy unieść drugą. Przy zmianie pozycji ciało odpowiednio pochyla się w jedną czy drugą stronę, by ten efekt uzyskać.

Teraz, gdy jedna noga trzyma ciężar ciała, możemy swobodnie zdecydować, gdzie zechcemy postawić drugą, na jakimś (wirtualnym) stopniu. Czy będzie to trochę w prawo, trochę wyżej czy niżej – to już nasza decyzja. Ogranicza nas tylko zakres ruchu, jakim dysponujemy, i nie potrzebujemy do tego rąk! Trochę to może wyglądać jak ćwiczenia Tai Chi :-).
Zachęcam – spróbujcie to zrobić. Stojąc na jednej nodze wyobraźcie sobie, że obok jest stopień, na którym chciałbyś postawić nogę, następnie ją tam umieść, teraz od razu ta sama noga, ale na „innym” stopniu z drugiej strony (wszystko oczywiście robimy bez opierania się rękami).

Popatrzcie na zdjęcie poniżej.

Ściana jest bliska pionu, zdecydowanie bardziej stroma niż jakiekolwiek schody,
a mimo wszystko da się stać na stopniach bez użycia rąk.
Biodra są nad punktem podparcia stóp, całe ciało w jednej płaszczyźnie. RÓWNOWAGA! (fot. ABC WSPINANIA)

Druga podstawowa technika związana z równowagą. Zasada trójkąta.

Czerwona kropka i strzałka to rzut środka ciężkości ciała. W dwóch typowych układach, widocznych na zdjęciach powyżej, środek ciężkości znajduje się w obrębie podstawy trójkąta wyznaczanego raz przez rozstawione nogi, drugi rozstawione ręce. Zauważcie, że w tym drugim przypadku oś równowagi ciała pokrywa się ze stopą, na której stoi wspinacz. Ciężar ciała w obu wypadkach spoczywa na nogach (nodze w drugim wypadku), ręce zaś służą tylko do kontroli równowagi, a nie by wisiało na nich ciało.

W sytuacji przedstawionej na zdjęciu lewym nie ma znaczenia, czy pracuje ręka prawa czy lewa, i na którym z dostępnych chwytów w strefie ograniczonej żółtymi liniami się znajduje. Można je dowolnie zmieniać bez wpływu na równowagę. Analogicznie w sytuacji na zdjęciu prawym możemy zamieniać nogi, a równowaga będzie wciąż zachowana, bo stabilność zapewniają ręce – to, która noga w danym momencie jest pod nami, nie ma żadnego znaczenia.

Ćwiczenia do wykonania w oparciu o duże wygodne chwyty i stopnie na ściance pionowej lub nawet lekko przewieszonej. Staraj się poczuć, co się dzieje z równowagą ciała.

  1. Trójkąt normalny
    Stań w dość szerokim rozkroku (jak na zdjęciu lewym), pięty ustaw prostopadle do ściany, stój na palcach (nie na śródstopiu) – w tej pozycji zmieniaj pozycję rąk na dostępnych w zasięgu chwytach.
  2. Trójkąt odwrócony
    Złap dwa dobre, dość szeroko rozstawione chwyty i stań na dowolnych stopniach, stopy stosunkowo blisko siebie i osi ciała (podobnie jak na zdjęciu prawym). Przenieś ciężar na jedną z nóg i unieś drugą. Wróć na stopień, przenieś ciężar na tę nogę i unieś drugą. Zauważ, że uwolnioną nogę możesz postawić zarówno z prawej, jak i lewej strony ciała.
  3. Zamiana trójkątów
    Jeżeli w pozycji z ćwiczenia 2 np. lewą nogę odstawisz na stopień szerzej niż lewa ręka, powstanie pozycja trójkąta normalnego i Twoja prawa ręka uwolni się, by wykonać ruch, którego potrzebujesz. Analogicznie w prawo odstawiona stopa pozwoli uwolnić lewą rękę.

Poobserwujcie chwilę ruch zaawansowanego wspinacza, a zobaczycie, że cała sekwencja ruchów na drodze wspinaczkowej to często właśnie owo przestawianie trójkątów. Środek ciężkości ciała znajduje się w strefie między punktami podparcia nóg, gdy zmieniana jest pozycja rąk, lub na jednej z nóg stabilizowany rękami, gdy zmieniamy pozycję drugiej nogi. Ciężar ciała jest więc generalnie odczuwany na nogach (lub nodze), nie na rękach.

To płynne przejście od jednej pozycji do drugiej – to tak potrzebny każdemu wspinaczowi balans.

Krzysiek Wróbel
Instruktor PZA
www.abcwspinania.info
www.kursywspinaczkowe.pl

Podstawy techniki ruchu wspinacza. Część I

2 thoughts on “Podstawy techniki ruchu wspinacza. Część I

Comments are closed.